đấy và điều làm tôi vui lòng là để thấy Gertrude ưa thích việc tôi đến và vui vẻ tán chuyện lăng nhăng và đánh đàn với tôi, cho nên sự thích thú ấy không chỉ có mình tôi.

Nay thì rõ ràng là vở đại nhạc kịch của tôi sẽ được trình diễn vào tháng Chạp.

Tôi đã ở lại Munich hai tuần lễ, đã hiện diện ở tất cả các buổi ban nhạc dượt thử, làm những thay đổi và điều chỉnh đó đây, nhưng thấy rằng tác phẩm ở trong những đôi tay giỏi giang. Điều có vẻ lạ lùng là để xem các ca sĩ, các vĩ cầm thủ và các sáo thủ, nhà nhạc trưởng và các ca sĩ hợp xướng đã chiếm hữu với tác phẩm của tôi, tác phẩm đó hiện giờ trở nên xa lạ với tôi và đã có sự sống và hơi thở chứ không còn là của tôi nữa.

– Hãy đợi nhé – Heinrich Muoth nói – chẳng bao lâu anh sẽ thở cái không khí bị cáo của công chúng. Tôi gần như ao ước cho sự an toàn của anh là vở đại nhạc kịch sẽ không là một thành công, vì rằng lúc bấy giờ anh sẽ có một đám đông vô trật tự theo sau anh. Rồi anh sẽ phải đương đầu với sự mắc kẹt và ký tên, và thưởng thức sự tán đồng và sự ân cần của công chúng ngưỡng mộ. Mọi người đều nói đến cái chân cà thọt của anh nữa. Bất cứ điều gì giống như thế đều thành phổ thông cả!

Sau những cuộc nghe dượt thử cần thiết đó tôi đã lên đường, thu xếp để trở lại một ít ngày trước cuộc trình diễn. Teiser đã hỏi tôi vô số câu hỏi về các cuộc nghe dượt thử. Ông ta nghĩ đến vô số thuộc các chi tiết của dàn nhạc mà tôi gần như không xem xét đến và ông ta đã kích thích và lo lắng về toàn bộ công việc đó hơn là tôi. Khi tôi mời ông và em gái ông đến với tôi tại cuộc trình diễn, ông ta nhảy cẫng lên vì vui mừng. Mặt khác, mẹ tôi không hoan nghênh việc du hành vào mùa đông và tất cả sự náo nhiệt, và tôi đã đồng ý là bà sẽ ở lại nhà. Dần dà, tôi bắt đầu cảm thấy kích thích hơn và về đêm phải uống một ly rượu vang đỏ để giúp tôi ngủ được.

Mùa đông đến sớm, và ngôi nhà nhỏ và khu vườn của chúng tôi tuyết đã phủ dày đặc khi mà, vào buổi sáng, anh em Teiser đến gọi chúng tôi đi trong một chiếc tắc xi. Mẹ tôi vẫy tay từ biệt chúng tôi từ cửa sổ, chiếc tắc xi chạy đi, và Teiser, choàng quanh cổ ông ta chiếc phu la dày cộm, ca lên một khúc hát lãng tử. Trong cuộc hành trình lâu dài đó ông ta hệt như một cậu bé trở về nhà vào dịp lễ Giáng sinh, và cô Brigitte kiều diễm thì mặt nàng đỏ ửng, bỉêu lộ sự thích thú của nàng lặng lẽ hơn. Tôi vui thú ở sự đồng hành của họ, vì rằng tôi không còn điềm tĩnh nữa, và đã đợi chờ những biến cố của vài ngày tới đây hệt như một người bị kêu án. Muoth, đang đợi tôi tại nhà ga, tức thì chú ý ngay.

– Hãy cảm tạ về chuyện đó chứ! Dù sao, anh là một nhạc sĩ chứ có phải là một triết gia đâu!

Hình như anh ta nói đúng, vì sự kích thích của tôi kéo dài cho đến cuộc trình diễn xảy ra, và trong những đêm đó tôi không hề chợp mắt. Muoth là người bình tĩnh duy nhất trong tất cả chúng tôi. Teiser đã bùng cháy với sự kích thích, ông đi đến mỗi cuộc dượt thử và không ngớt đưa ra những lời chỉ trích. Chen chúc và chú mục, ông ngồi bên cạnh tôi trong những đoạn khó, và luân phiên giữa khen ngợi hoặc gật đầu.

– Có thiếu một giọng sáo đó nghe! – Ông kêu lên ở lần nghe dượt thử đầu tiên mà ông tham dự, kêu to đến nỗi nhà nhạc trưởng nhìn ngang qua chúng tôi với sự bực mình.

– Chúng ta phải thiếu sót một cái chứ – tôi nói, mỉm cười.

– Thiếu sáo à? Tại sao? Thật là làm một điều gàn dở! Cẩn thận nhé, hoặc là họ phá hỏng toàn bộ khởi tấu khúc đấy.

Tôi phải cười và một cách mạnh mẽ giữ ông lại vì ông phê bình đến thế kia. Nhưng trong cái phần ruột của ông, nơi mà đàn hạ long cầm và trung long cầm dự vào, thì ông ngồi dựa ra sau với cặp mắt nhắm lại, thỉnh thoảng ấn mạnh tay tôi, và sau đó thì thào với tôi, đã ngượng ngùng:

– Gần như làm cho tôi muốn ứa nước mắt. Thật là tuyệt vời!

Tuy thế vẫn chưa được nghe cái phần của giọng nữ kim. Hiện nó có vẻ lạ lùng và buồn rầu để nghe nó được hát lên lần thứ nhất bởi một ca sĩ khác. Cô ta hát rất hay, và tôi đã cảm ơn cô ta ngay sau khi hát xong, nhưng trong lòng thì tôi nghĩ đến những buổi chiều khi mà Gertrude đã hát lên những lời đó, và tôi có một cảm giác bất mãn không thừa nhận, cũng như khi một người dành hy sinh những vật sở hữu quý giá của mình và lần đầu tiên thấy nó nằm trong tay của kẻ lạ.

Tôi ít gặp gỡ Gertrude vào những ngày đó. Nàng đã quan sát sự kích thích của tôi với cái mỉm cười và để tôi một mình. Tôi đã thăm viếng nàng với anh em Teiser. Nàng tiếp nhận Brigitte rất nồng nhiệt và cô gái tràn ngập lòng ngưỡng mộ cho người đàn bà dễ thương nhan sắc đó. Từ lúc đó Brigitte đã nhiệt thành nhất về Gertrude và đã ngợi khen nàng một cách liến thoắng, và anh cô cũng thế.

Tôi không thể còn nhớ tới các chi tiết của hai ngày trước cuộc trình diễn đó, mọi sự đều rối mù trong đầu tôi. Có những lý do thêm vào cho sự kích thích, một ca sĩ trở nên khàn cổ, người khác thì bực bội ở chỗ không được thủ cái vai trò lớn hơn và đã cư xử rất tệ hại trong các cuộc dượt thử cuối cùng. Người nhạc trưởng thì trở nên nguội lạnh hơn và chiếu lệ như là kết quả của những chỉ dẫn của tôi. Muoth đã đến trợ giúp tôi đúng