đồng ý một cách vui vẻ và đã hứa hẹn để sắp xếp sao cho ra ngay như có thể được. Chúng tôi đã bàn bạc các chi tiết và tiếp tục nói chuyện với một sự bối rối nào đó, như thể đó là một sự sống và chết cho chúng tôi, và tuy thế chúng tôi chỉ muốn làm qua thì giờ và nhắm mắt chúng tôi lại trước cái hố chia rẽ đã hiển hiện giữa hai chúng tôi mà thôi.

Muoth là người đầu tiên để bắt qua cái hố đó.

– Anh có nhớ lần đầu tiên anh dắt tôi đến gia đình Imthor chứ? – anh ta nói – đến nay đã được một năm rồi nhỉ.

– Tôi biết – tôi nói – Anh chẳng cần phải nhắc tôi. Tốt hơn là anh đi ngay bây giờ đi!

– Không, khoan đã ông bạn. vậy ra anh vẫn còn nhớ. Phải, nếu lúc bấy giờ anh yêu cô gái, thế tại sao anh không nói “Để nàng một mình đó nhẹ để nàng cho tôi đấy nhé!” Thế thì hẳn là đầy đủ. Tôi sẽ hiểu cái ám hiệu ấy rồi.

– Tôi không thể làm thế.

– Anh không thể ư? Tại sao không? Ai bảo anh cứ bàng quan và chẳng nói gì cả cho đến khi sự thể đã quá muộn?

– Tôi không biết rằng nàng có quan tâm đến tôi hay không. Vả lại, nếu nàng thích anh, tôi chẳng thể làm gì về chuyện đó cả.

– Anh là một đứa bé con! Nàng đã có thể hạnh phúc hơn với anh rồi. Mỗi người đàn ông đều có quyền tán tỉnh một người đàn bà chứ. Nếu anh chỉ nói với tôi một lời thôi vào buổi ban đầu, nếu anh chỉ đưa ra cho tôi một ám hiệu thôi thì tôi đã rút lui rồi. Sau đó, tự nhiên sự thể đã quá muộn.

Cuộc nói chuyện này đã làm tôi đau đớn.

– Về chuyện đó, tôi nghĩ khác kia – tôi nói – Nhưng anh chẳng phải lo ngại. Nay hãy để tôi được yên! Hãy chuyện đến nàng những lời cầu chúc tốt đẹp của tôi và tôi sẽ đến và ghé thăm anh tại Munich.

– Anh không đến với lễ cưới sao?

– Không đâu, Muoth, việc đó sẽ là một kinh nghiệm tệ hại. Nhưng này, anh làm lễ cưới tại giáo đường à?

– Vâng, cố nhiên, tại giáo đường.

– Tôi hài lòng về chuyện đó. Tôi có soạn một cái gì cho dịp đó, một nhạc tác cho quản cầm. Đừng có lo, nó hoàn toàn ngắn thôi.

– Anh là một người bạn tốt! Khốn khổ cho tôi đã mang đến cho anh nhiều rủi ro thế kia!

– Tôi nghĩ anh sẽ nói “may mắn” chứ Muoth.

– Phải, chúng ta sẽ không cãi nhau nữa. bây giờ tôi phải đi thôi, vẫn còn phải mua sắm đồ đạc và có trời biết phải làm gì. Anh sẽ gửi vở đại nhạc kịch ngay chứ, có phải không? Hãy gửi cho tôi và tôi sẽ đem nó đến nơi đúng người đúng chỗ. và trước lễ cưới hai người chúng ta phải ở lại buổi tối với nhau. Có lẽ vào ngày mai! Được chứ? Phải, thôi xin chào.

Thế là tôi lại bị lôi kéo vào cái thế giới thân hữu xa xưa và trải qua một đêm với những ý nghĩ và phiền muộn đã từng xuất hiện đến cả trăm lần. Hôm sau tôi đã đến thăm một quản cầm thủ, người mà tôi đã biết và yêu cầu ông tấu nhạc của tôi tại lễ cưới của Muoth. Vào buổi chiều tôi đã hoàn tất khởi tấu khúc của tôi với Teiser cho lần cuối cùng, và vào buổi tối tôi đi đến lữ quán nơi Heinrich ở lại.

Tôi nhận thấy một căn phòng đã được sửa soạn cho chúng tôi với lò sưởi ở ngoài và đèn nến. Có một tấm khăn trắng trên bàn với bông hoa và đĩa nhạc. Muoth đã chờ tôi tại đấy.

– Này ông bạn, đây là một buổi tiệc giã từ cho tôi nhiều hơn là cho anh. Gertrude đã gửi lời cầu chúc tốt đẹp của nàng. Hôm nay chúng ta sẽ uống chúc mừng sức khoẻ của nàng đây.

Chúng tôi rót đầy ly và một cách im lặng đã uống cạn những chai rượu đó.

– Nào, chúng ta hãy chỉ nghĩ về chính chúng ta mà thôi. Tuổi trẻ thì cứ trôi tuột đi mất, ông bạn quý của tôi, anh cũng cảm thấy như thế không? Đó sẽ là thời gian tuyệt nhất cho đời sống một con người. Tôi hy vọng đó là sự giả dối giống như tất cả những câu ngạn ngữ nổi tiếng này. Cái tuyệt nhất sẽ vẫn nằm trước mặt, bằng không thì toàn thể đời sống không thể trường tồn. Khi nào vở đại nhạc kịch của anh được ra mắt, chúng ta sẽ nói lại.

Chúng tôi đã khuây khoả và uống một số rượu vang nặng thuộc vùng sông Rhine. Sau đó chúng tôi ngả mình trên những chiếc ghế thoải mái với xì gà và sâm banh, và trong một giờ nó nhắc gợi cả hai chúng tôi đến những thời gian xa xưa khi mà chúng tôi vẫn thường lấy làm thoả lòng trong việc bàn luận các dự định và chuyện trò lăng nhăng một cách khinh khoái. Chúng tôi đã nhìn nhau một cách trầm tư và chân thật và cảm thấy hạnh phúc trong sự đồng hành lẫn nhau. Vào những lúc như thế này thì Heinrich ân cần hơn và nhã nhặn hơn thường lệ. Anh ta biết làm thế nào luân chuyển những niềm vui này và bám vào chúng một cách đắc ý bao lâu mà sắc thái đó của anh ta còn chịu được. Một cách lặng lẽ, với cái mỉm cười, anh ta đã nói với tôi về Munich, kể cho tôi nghe những ngẫu biến vặt vãnh về hí viện, và thực hành cái nghệ thuật cũ kỹ diễn tả người và hoàn cảnh của anh ta trong một ít chữ vắn tắt.

Sau khi anh ta phác hoạ nhà nhạc trưởng của anh, ông bố vợ tương lai của anh và những chuyện giễu cợt khác một cách rõ ràng nhưng không hề ác ý, tôi đã uống để mừng sức khoẻ của anh ta và nói:

– Còn về phần tôi thì sao? Anh có thể diễn tả cái mẫu người của tôi được chứ?

– Ồ vâng – anh ta nói một cách điềm tĩnh với cái gật đầu và đưa mắt nhìn tôi với cặp mắt đen huyền của anh ta – Trong mỗi phương diện thì anh là một típ người n